- Λίπι, Φιλίπο
- (Filippo Lippi, Φλωρεντία 1406 – Σπολέτο 1469). Ιταλός ζωγράφος. Μέχρι το 1431 ήταν μοναχός στη μονή των Καρμηλιτών. Τα νεανικά έργα του έχουν χαθεί (οι τοιχογραφίες στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου και στο δημαρχείο της Πάντοβα), γι’ αυτό και το ζήτημα της καλλιτεχνικής του διαμόρφωσης δεν έχει διευθετηθεί. Ο Βαζάρι αναφέρει ότι είχε επηρεαστεί από τον Μαζάτσιο, γεγονός το οποίο επιβεβαιώνεται στην Επικύρωση του Κανόνα, έργο στο αίθριο της μονής των Καρμηλιτών στη Φλωρεντία. Ωστόσο, ο τρόπος σύνθεσης και η πλαστικότητα του Μαζάτσιο συνδυάζονται με μια γοτθική γραμμικότητα και με τους χαρακτηριστικούς έντονους χρωματισμούς του Λ. Η ίδια τεχνοτροπία εμφανίζεται και στο έργο του με τίτλο Παναγία της Ταρκυνίας, στο οποίο το πολύτιμο χρώμα αντανακλά βενετσιάνικες επιδράσεις, ενώ οι πλαστικές και εύσωμες μορφές περιορίζονται από το τονισμένο περίγραμμα. Περίπου το 1450 ο Λ. πλησίασε τη ζωγραφική του Φρα Αντζέλικο, από την οποία άντλησε το χρώμα, στερημένο από σκιές, και τη διακοσμητική γραμμή. Στην περίοδο αυτή ανήκει μια ομάδα εξαιρετικής ποιότητας έργων, όπως για παράδειγμα Η γέννηση και Η στέψη της Θεοτόκου της πινακοθήκης Ουφίτσι –στα οποία μεταγράφεται πιστά αλλά σε πλαστική κλίμακα ο ζωγραφικός τρόπος του Αντζέλικο–, Η προσκύνηση των Μάγων της Ουάσινγκτον και ο στρογγυλός πίνακας Η γέννηση της Παναγίας με την πολύπλοκη προοπτική σύνθεση. Το 1452 δέχτηκε μία παραγγελία που αφορούσε τις νωπογραφίες του χορού του καθεδρικού ναού του Πράτο με σκηνές από τον βίο του αγίου Ιωάννη και του αγίου Στεφάνου. Το έργο εκτελέστηκε με βραδύ ρυθμό έως το 1454, εξαιτίας των συναισθηματικών του περιπετειών που τον οδήγησαν στην απόφαση να εγκαταλείψει το μοναχικό σχήμα και να παντρευτεί τη μοναχή Λουκρέτσια Μπούτι, με την οποία απέκτησε τον γιο του, Φιλιπίνο. Σε ορισμένες σκηνές (Συμπόσιο του Ηρώδη, Εκφορά του αγίου Στεφάνου) αναδεικνύεται μια ισορροπημένη και λιτή αφηγηματική ικανότητα, καθώς και η επιβλητικότητα σύνθεσης. Το 1467 άρχισε την εκτέλεση των νωπογραφιών της μητρόπολης του Σπολέτο, τις οποίες ολοκλήρωσε μετά τον θάνατό του ο βοηθός του, Φρα Ντιαμάντε.
Λεπτομέρεια από τον «Ευαγγελισμό», έργο του Φιλίπο Λίπι, της περιόδου 1442-47 (Εθνική Πινακοθήκη, Ρώμη).
Dictionary of Greek. 2013.